Kod Donjeg Milanovca nedavno je otvoren Centar za posetioce - Muzej Lepenski Vir, u okviru istoimenog arheološkog nalazišta na obali Dunava. Uz savremenu zaštitnu konstrukciju nad samim lokalitetom, izgrađeni su vizitni centar, parking, pešačke i kolske staze i etno-selo. Planira se da ovaj prostor, koji predstavlja kulturno dobro od izuzetnog značaja, bude obogaćen i naučnoistraživačkim centrom sa smeštajnim objektima, pristanima za kruzere, jahte i čamce, plažom sa bazenom, restoranom i parkom. Ključna turistička atrakcija područja svakako je samo arheološko nalazište, koje predstavlja kulturni resurs, a pretpostavlja se da će Lepenski Vir, sa novim atraktivnim sadržajima, imati i značajnu ulogu u ekonomskoj revitalizaciji opštine Majdanpek.
Lepenski Vir jedan je od najpoznatijih svetskih praistorijskih lokaliteta. Smešten u nekada gotovo nepristupačnom delu Đerdapske klisure, istraživan je kasnih šezdesetih godina prošlog veka, kao deo velikih zaštitnih istraživanja povezanih sa gradnjom Đerdapske brane. Niko nije očekivao da se ispod manjeg neolitskog naselja pronađu pažljivo planirani objekti, grobovi koji ukazuju na posebne rituale, obilje predmeta od kosti, roga i kamena, kao i monumentalne kamene skulpture. Dalja proučavanja pokazala su da Lepenski Vir može da se smatra centrom specifične i dugotrajne mezolitske kulture, 9.000 godina stare, jedne od najsloženijih i najintrigantnijih na evropskom tlu.
Kamene monumentalne skulpture nađene tokom istraživanja pod rukovodstvom Dragoslava Srejovića, najslikovitije predstavljaju jedinstveno i izuzetno lice Lepenskog Vira. One mogu da se sagledaju kao vrhunsko umetničko delo - kao umetnost mezolita, ali i kao slojevita slika koju su o svetu imali tadašnji ljudi, njihovo razumevanje i tumačenje prirode i životnih ciklusa.
Sačuvani ostaci arhitekture - jedinstvena staništa i svetilišta, zbog ugroženosti od voda iz akumulacionog jezera, tokom izgradnje hidroelektrane “Đerdap I” premešteni su oko 100 metara severozapadno i na 30 metara višu kotu od prvobitne lokacije. Sada, posle više od četiri decenije, ovo vredno arheloško blago je konačno adekvatno zaštićeno, po stručnom projektu arhitekata Siniše Temerinskog i Marije Jovin.
Zajedničkim naporima Ministarstva kulture, informisanja i informacionog društva, Ministarstva ekonomije i regionalnog razvoja, Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, Narodnog muzeja u Beogradu, Turističke organizacije Srbije, opštine Majdanpek i Turističke organizacije opštine Majdanpek
- Turističkog info centra u Donjem Milanovcu, Lepenski Vir ima sigurnu budućnost kao vrhunsko kulturno nasleđe i kao nezaobilazno mesto u turističkoj i kulturnoj ponudi Srbije, koji posetiocima i istraživačima nudi nov i poseban doživljaj prošlosti, arheologije i umetnosti, kao i praistorije Đerdapa i Evrope.
Ovaj i još mnogo tekstova možete pročitati u novom broju časopisa CASAVIVA koji izlazi 25. Avgusta 2011. godine.
